Trong bài học này chúng ta sẽ tìm hiểu về số thập phân. Và mối liên hệ giữa số thập phân và phân số, hỗn số.
Các vị trí thập phân thay đổi bởi thừa số của 10.
Ví dụ, chúng ta hãy xem xét số 3 247,8956 như dưới đây.
3 x 1000 nghìn
2 x 100 trăm
4 x 10 chục
7 x 1 đơn vị
8 x 0,1 phần mười
9 x 0,01 phần trăm
5 x 0,001 phần nghìn
6 x 0,0001 phần mười-nghìn
Số thập phân có thể có một phần nguyên và một phần phân số.
Ví dụ 1: Viết từng hỗn số dưới dạng số thập phân.
| Hỗn số | Số thập phân |
| $52 \dfrac{3}{10}$ | $52,3000$ |
| $973 \dfrac{41}{100}$ | $973,4100$ |
| $31 \dfrac{267}{1000}$ | $31,2670$ |
| $1842 \dfrac{56}{10000}$ | $1 842,0056$ |
Ví dụ 2: Viết mỗi cụm từ dưới đây ở dạng hỗn số và số thập phân.
| Cụm từ | Hỗn số | Số thập phân |
| năm và ba phần mười | $5 \dfrac{3}{10}$ | $5,300000$ |
| bốn mươi chín và một phần trăm | $49 \dfrac{1}{100}$ | $49,010000$ |
| hai trăm mười sáu và hai trăm ba-mươi-mốt phần nghìn | $216 \dfrac{231}{1000}$ | $216,231000$ |
| chín nghìn, mười và ba trăm năm-mươi-chín phần mười-nghìn | $9010 \dfrac{359}{10000}$ | $9 010,035900$ |
| bảy-mươi-sáu nghìn, năm-mươi-ba và bốn-mươi-bảy phần trăm-nghìn | $76053 \dfrac{47}{100000}$ | $76 053,000470$ |
| hai trăm hai-mươi-chín nghìn và tam-mươi-mốt phần triệu | $229000 \dfrac{81}{1000000}$ | $229 000,000081$ |
Xem xét hỗn số trong các ví dụ trên. Các em sẽ thấy rằng mẫu số của phần phân số là một thừa số của mười, khiến cho việc chuyển đổi thành số thập phân trở lên dễ dàng hơn. Chúng ta hãy xem xét một vài ví dụ mà mẫu số không phải là thừa số của 10.
Ví dụ 3: Viết từng hỗn số dưới dạng số thập phân.
Phân tích: Dấu gạch ngang của phân số biểu thị cho phép chia. Để làm được điều này, chúng ta phải biến đổi hoặc đổi phần phân số của từng hỗn số thành các chữ số thập phân. Chúng ta sẽ thực hiện bằng cách chia tử số của từng phân số cho mẫu số của nó.
| Hỗn số | Phần phân số | Số thập phân |
| $6 \dfrac{18}{20}$ | $\dfrac{18}{20}$ | $6,9000$ |
| $\dfrac{18}{20}=0,9$ | $9 \dfrac{18}{25}$ | $9,7200$ |
| $\dfrac{18}{25}=0,72$ | $167 \dfrac{1}{8}$ | $167,1250$ |
| $\dfrac{1}{8}=0\cdot 125$ | $149 \dfrac{9}{16}$ | $149,5625$ |
Ví dụ 4: Viết cụm từ dưới đây dưới dạng số thập phân.
| Cụm từ | Phân tích | Phân số | Số thập phân |
| ba trăm mười phần nghìn | 310 phần nghìn | $\dfrac{310}{1000}$ | $0,310$ |
| ba trăm phần mười-nghìn | 300 phần mười-nghìn | $\dfrac{300}{10000}$ | $0,0300$ |
Vậy là các em đã học được cách chuyển đổi giữa số thập phân và phân số hoặc hỗn số trong bài học này. Khi viết hỗn số dưới dạng số thập phân, phần phân số phải được chuyển thành các chữ số thập phân. Các số thập phân được gọi tên theo vị trí của chữ số cuối cùng. Dấu gạch nối đóng vai trò quan trọng khi đọc và viết các số thập phân. Khi viết số thập phân dưới dạng câu văn, một vài sẽ chỉ ra vị trí về giá trị của hàng chữ số, một vài từ khác cho biết các chữ số được sử dụng.